Integracja sensoryczna jest terminem, na który natrafiamy coraz częściej. Niekiedy powoduje on pewne obawy, związane szczególnie z niewłaściwym rozwojem dziecka i kojarzy się z koniecznością prowadzenia terapii. Dziś postaramy się przybliżyć samo pojęcie integracji sensorycznej, jak i omówić znaczenie prawidłowego jej funkcjonowania w rozwoju najmłodszych.
Integracja sensoryczna – czym jest i co oznacza?
Nie da się ukryć, że każdy z nas otoczony jest przez różnego rodzaju bodźce. Codziennie coś widzimy, czegoś dotykamy. Przedmioty te mają rożne kształty, fakturę, kolory. Jesteśmy narażeni na kontakt z przeróżnymi dźwiękami, natrafiamy na intensywne zapachy, oswajamy się ze swoim ciałem, kierujemy nim, by wykonywało określoną czynności. Wszystkie te czynności, z którymi się spotykamy i które wykonujemy, wymagają zaangażowania ze strony układu sensorycznego, bo – co oczywiste – człowiek odbiera świat przez zmysły. Do zmysłów zaliczamy rzecz jasna wzrok, dotyk, słuch, smak i węch. Jednak oprócz tych wpięciu zmysłów, mamy jeszcze dwa inne, które są niemalże nieznane – przedsionkowy i propioceptywny. Stanowią one swoistą bazę, na której dojrzewają pozostałe nasze zmysły. Propriocepcja to czucie głębokie, które pochodzi z mięśni, stawów, ścięgien, wiązadeł. Dzięki temu, na przykład, mając zamknięte oczy, możemy z powodzeniem dotknąć palcem czubka swojego nosa. Zmysł przedsionkowy nazywany jest także zmysłem równowagi, przez co odpowiada za czucie naszego działa w przestrzeni i wpływa na właściwe napięcie mięśniowe, prawidłową postawę ciała, koordynację czy nawet umiejętności czytania i inne. Te dwa zmysły – proprioceptywny i przedsionkowy nierozerwanie ze sobą współpracują.
Integracja sensoryczna – jak to działa?
W praktyce dzieje się to w następujący sposób – jeśli do naszego organizmu docierają wszystkie bodźce napływające z zewnątrz i są poprawnie przetwarzane, oznacza to tyle, że proces integracji sensorycznej przebiega bez zarzutu. Najprościej mówiąc – świat staje się dla nas przyjaznym środowiskiem i czujemy się w nim bezpiecznie, potrafimy trafnie ocenić naszą realną sytuację, reagujemy adekwatnie do tego, co dzieje się wokół nas i przetwarzamy otaczające nas bodźce, podejmując związane z tym racjonalne decyzje.
Niekiedy jednak dochodzi do sytuacji, ze nasz mózg w niewłaściwy sposób przetwarza bodźce zewnętrzne, które działają na nas bardzo drażniąco, powodując nieprzyjemne uczucia czy nawet strach. W takim przypadku możemy mówić o zaburzeniach integracji sensorycznej. Takie procesy bardzo utrudniają codzienne funkcjonowanie, dlatego trzeba wspierać właściwy rozwój zmysłów i prawidłową pracę mózgu.
Zatem czym jest integracja sensoryczna? To nic innego jak porządkowanie przez mózg informacji, które odbierane są przez zmysły. Dzięki temu, działanie człowieka jest celowe, a jego reakcje właściwe, poprzez prawidłową selekcję informacji i odwoływanie się do wcześniej zdobytych doświadczeń. Ważne jednak jest to, że integracja sensoryczna to proces, który zachodzi poza świadomością. Rozwój integracji sensorycznej zaczyna się już w życiu płodowym i towarzyszy nam do końca życia.
Integracja sensoryczna u naszego dziecka
Niekiedy rodzice niepokoją się rozwojem swoich dzieci, próbując argumentować poszczególne fazy i umiejętności an różne sposoby. Jednak należy pamiętać, że zaburzenia integracji sensorycznej są powszechne i nie powinniśmy mieć obaw przed podjęciem działań, by wspomóc dziecko. Na co należy zwrócić uwagę przed rozpoczęciem diagnozy u specjalisty? Otóż nasza uwagę mogą przyciągać różnego rodzaju zachowania, takie choćby jak potykanie się przez dziecko, problem z utrzymaniem nożyczek i ich używaniem, zaburzenia w jedzeniu sztućcami, niechęć do zabaw ruchowych (lub też odwrotnie, kiedy nie odpoczywa). Ponadto zastanawiające może być to, że dziecko czuje ogromny dyskomfort, gdy się pobrudzi, jest bardzo nadwrażliwe na zapachy, jego dieta jest wybiórcza, a podstawowe czynności pielęgnacyjne stanowią istną torturę. Rodzic powinien także zwrócić uwagę na to, czy rozwój mowy nie jest opóźniony, nie pojawia się problem ze skupieniem uwagi, dziecko jest nadwrażliwe na hałas, a samo zachowuje się przy tym głośno. To tylko z niektórych objawów, które mogą, aczkolwiek nie muszą stanowić o zaburzeniach integracji sensorycznej.
Jak wspierać integrację sensoryczną u dzieci?
Warto dzieci nosić. Bliskość jest dla nich bardzo ważna. Ponadto pozwalajmy już niemowlętom na poznawanie różnych faktur, oswajanie się z najróżniejszymi przedmiotami, organizując im przy tym bezpieczną przestrzeń w domu, w której będą mogły przemieszczać się również o własnych siłach. Nie obawiajmy się raczkowania dzieci na podłodze, trawie czy piasku. Starszym dzieciom pozwólmy na taką aktywność, której chcą sami. Nie bójmy się brudu, raczkowania czy stawiania pierwszych kroków. Pozwalajmy dzieciom doświadczać, będąc ich towarzyszami a nie kontrolerami.
Terapia SI
Niekiedy może okazać się, ze dziecko będzie wymagało diagnozy związanej z procesami integracji sensorycznej. W tym celu prowadzi się szczegółowy wywiad z rodzicem i obserwację dziecka. Specjaliści dokładnie przyglądają się wszystkim systemom sensorycznym, odruchom, napięciu mięśniowym, nim postawią ostateczną diagnozę. Nie bójmy się tego. Warto wspomagać rozwój dzieci na każdym etapie ich rozwoju, dzięki czemu ułatwimy im również funkcjonowanie w społeczeństwie, zapewniając lepszy stary.
- Zaloguj lub zarejestruj się aby dodawać komentarze